Pieter Zeeman
Pieter Zeeman (25 Mèi 1865 – 9 Oktober 1943) (IPA [ze:mɑn]) inggih punika salah satunggaling fisikawan Walanda ingkang pikantuk Penghargaan Nobel wonten ing Bebungah Nobel babagan Fisika nalika taun 1902 sesarengan kaliyan Hendrik Lorentz saking "penemuan" efek Zeeman.[1]
| Pieter Zeeman | |
|---|---|
 Pieter Zeeman | |
| Lair | 25 Mèi 1865 Zonnemaire, Netherlands |
| Pati | Oktober 9, 1943 (umur 78) Amsterdam, Nèderlan |
| Kabangsan | Nèderlan |
| Babagan | Fisika |
| Institusi | University of Amsterdam |
| Alma mater | University of Leiden |
| Doctoral advisor | Heike Kamerlingh Onnes |
| Misuwur amarga | Efek Zeeman |
| Notable awards | 20px Penerima penghargaan Nobel babagan Fisika (1902) |
Zeeman miyos wonten ing Zonnemaire (ing pulo Schouwen-Duiveland, provinsi Zeeland) saking Wilhelmina Worst kaliyan Catharinus Farandinus Zeeman, satunggaling mantri Lutheran. Piyambakipun ngangsu kawruh wonten ing HBS ing laladan Zierikzee ingkang sami celak lan lajeng sinau basa-basa klasik ing gimnasium wonten ing Delft antawis 2 taun. Sadangu punika, piyambakipun nerbitaken lapuran babagan aurora borealis ingkang katingal saking Zonnemaire. Piyambakipun mlebet wonten ing Universitas Leiden nalika taun 1885, ing pundi piyambakipun sinau sesarengan kaliyan Hendrik Lorentz lan Heike Kamerlingh Onnes lan dados asisten wonten ing laboratorium Heike Kamerlingh-Onnes nalika taun 1895. Piyambakipun pikantuk gelar dhoktor nalika taun 1893 kanggé disertasinipu babagan punapa ingkang dipunwastani efek Kerr, kanggé panalitén ing pundi piyambakipun pikantuk medali emas saking Hollandsche Maatschappij wonten ing taun sadéréngipun. Sabibaripun satunggal taun wonten ing Institut Kohlrausch, Strasbourg, piyambakipun dados privatdozent wonten ing Leiden lan palakrama kaliyan Elisabeth Lebret, ingkang dipunparingi 1 putra lan 3 putri. Saking taun 1896 dumugi pensiun, Zeeman wonten ing fakultas ing Universiteit van Amsterdam (dhosèn, taun 1896; luar biyasa, 1900; biyasa, 1908). Nalika taun 1908 piyambakipun nggantosi Johannes van der Waals minangka direktur laboratorium fisika universitas punika, Lembaga Fisika.[2]
Sadangunipun wonten ing Leiden, Zeeman manggihaken sawijining efek ingkang ing pundi dipunsukani nama miturut namanipun piyambak. Piyambakipun saweg madosi interaksi antawis efek magnet lan optik. Michael Faraday sampun ngamati medan magnetik wonten ing garis spektrum ing wiwitan taun 1862, nanging tanpa kasil positif. Zeeman ngambali eksperimen punika, migunakaken garangan difraksi tenaga resolusi tinggi lan manggihaken bilih garis emisi natrium tambah amba (1896). Hendrik Lorentz lan Zeeman ngandharaken fenomena punika kanthi mrakirakaken bilih elektron (kapanggih wonten ing taun sadéréngipun déning Joseph John Thomson) pindhah wonten ing atom lan cahya ingkang dipunpancaraken. Pengukuran frekuensi puncak garis ingkang tambah amba mungkinaken piyambakipun nemtokaken perbandingan e/m. Wonten ing Amsterdam, ing taun candhakipun, Zeeman saged mecah garis natrium ing salebeting triplet, kados ingkang dipunduga déning Lorentz. Kanggé karya punika Zeeman lan Lorentz pikantuk Penghargaan Nobel ing babagan Fisika nalika taun 1902.[3]
Zeeman nglajengaken panaliténipun babagan efek Zeeman, nanging amargi winatesing laboratoriumipun wonten ing Amsterdam dados kendala ngasilaken kasil ingkang langkung akurat. Perkawis punika boten kapecahaken dumugi pembangunan laboratorium énggal ing taun 1923 (wiwit taun 1940 Laboratorium Zeeman). Piyambakipun ugi ngukur kecepatan cahya wonten ing medium ébah, nedahaken bilih "harga koefisien Fresnel bervariasi" miturut panjang gelombang, prakiran saking téyori relativitas. Nanging sabibaripun taun 1923 piyambakipun wangsul dhateng pengukuran efek Zeeman, ngukur garis spektrum sapérangan gas mulia lan rhenium. Zeeman njabat minangka sekretaris (1912-1920) lan ketua (1931) Divisi Fisika Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen; minangka pimpinan Commission Internationale des Poids et Mesures wonten ing Paris saking taun 1940 dumugi taun 1943; lan minangka rector magnificus Universitas Amsterdam saking taun 1920 dumugi yaun 1923. Piyambkipun pikantuk gelar dhoktor kehormatan saking 10 perguruan tingi lan penghargaan saking kelompok ilmiah paling bergengsi, kalebet ugi Académie des Sciences, Royal Society, lan National Academy of Sciences. Kaliyan A.D. Fokker, piyambakipun nyunting karya H.A. Lorentz ('s-Gravenhage: Martinus NijhofF, 1934-1939).
Pieter Zeeman séda wonten ing Amsterdam.