Wangsa Qing

Qing Raya
	Qing Raya
	大清
	Kakaisaran
	Gendéra (1890–1912) Coat of arms
	Antem; Gong Jin'ou (1911)
	Pernahé Wangsa Qing Wewengkon kakuwasan Qing Raya ing taun 1820
Kutha krajan	Shengjing; (1636–1644); Beijing; (1644–1912)
Basa	Mandarin; Basa Manchu
Pamaréntahan	Monarki
Kaisar
Mahamantri
Sajarah
	Cacah wong
Valutah	Yuan, Koin Cina
Sadurungé	Sawisé
	Wangsa Shun
	Wangsa Ming
Républik Cina
Bogd Mongolia
Tibet

Rajawangsa Cing (Ind: Dinasti Qing) (Aksara Kan: 清朝, Pinyin: Qīng Chao) (1644 - 1911), ditepungi uga minangka rajawangsa Mancu yaiku salah siji saka rong rajawangsa manca kang mréntah ana ing Cina sawisé rajawangsa Yuen Mongol (Ind: Dinasti Yuan Mongol) lan uga rajawangsa kang paling pungkasan ana ing Cina.^[1] Manca iku tegese rajawangsa paprenntahan saliya wangsa Kan kang dianggep dadi èntitas Cina ing jaman dhisik.^[1] Wangsa iki diyasa déning wong Mansuri saka kulawangsa Aisin Gioro (Pinyin: Aixinjueluo), kang banjur ngadhopsi tata cara papréntahan rajawangsa sadurungé lan digabungaké ana ing Cina.^[1]

Mangsa kajayan

Rajawangsa Cing ana ing kajayané nalika ing sangisoré papréntahan Bauratu Kangsyi (Ind:Kaisar Kangxi) (mréntah taun 1662 - 1722), Yongceng (1723 - 1735) (Ind: Yongzheng) lan Cyenlong (1735 - 1796) (Ind: Qianlong).^[1]^[2] Nalika taun 1661 Bauratu Syunci (Ind:kaisar Shunzhi) tilar donya kanthi umur 24 taun lan digantèkaké déning putra nomer papaté, Aysyincwe'lwo Syuanywe (Ind: Aixinjueluo Xuanyue) kang dadi Bauratu Kangsyi.^[1]

Ana ing wiwitan papréntahané, bauratu Kangsyi dibiyantu déning 4 Mantri Wali lan dibimbing déning nininé, Ibusuri Syawcwang.^[1] (Ind: Xiaozhuang). Nalika taun 1669, Bauratu Kangsyi bisa nggagalaké rencana salah siji Mantri Waliné, Awbay (Aobai) kang duwé kepénginan kanggo ngraman.^[1] Dhèwèké uga bisa ngredhem Pambrontakan Telu Raja Mudha (salah sijiné yaiku Wu Sangui, kang diwènèhi wewengkon lan sesebutan pangéran amarga jasané) lan pambrontakan sukuwangsa-sukuwangsa saka Mongolia.^[1] Taywan kang dikuwasani déning kulawarga Ceng (Ind: Zheng) kang setya marang rajawangsa Ming, bisa dikuwasani nalika taun 1683.^[1] Prajanjian wewatesan karo nagara Rusiyah uga digawé nalika taun 1689.^[1]

Sawisé ditinggal déning bauratu Kangsyi nalika taun 1722, putrané kang nomer papat, pangéran Yong (lair Aysincwe'lwo Yincen (Aixinjueluo Yinzhen) manggoni dhampar dadi Yongceng (Yongzheng).^[1] Pamaréntahané diwernani karo sengkéta antarané pangéran, kang ngrasa jumenenge bauratu Yongceng iku amarga ana rékayasa.^[1] Bauratu Yongceng ditepungi minangka bauratu kang sregep temandang gawé. Ana ing mangsa papréntahan bauratu Yongceng (Youngzheng) artatataning (Ind: ekonomi) nagara Cing samsaya kuwat.^[1]

Kaisar-kaisar Wangsa Qing

Jeneng asli¹	Gelar anumerta²Mandarin, Manchu	Jeneng kuil²	Jeneng rèzim Mandarin, Manchu	Taun kawasa	Undangan umum
Nu'erhachi 努爾哈赤 pinyin: Nǔ'ěrhāchì	Gāodì 高帝 Dergi hūwangdi	Tàizǔ 太祖	Tiānmìng 天命 Abkai fulingga	1616-1626³	Nu'erhachi
Huang Taiji⁴ 皇太極 pinyin: Huángtàijí	Wéndì 文帝 Genggiyen su hūwangdi	Tàizōng 太宗	Tiāncōng 天聰 Abkai sure 1627-1636; Chóngdé 崇德 Wesihun erdemungge 1636-1643	1626-1643	Huang Taiji
Fúlín 福臨	Zhāngdì 章帝 Eldembure hūwangdi	Shìzǔ 世祖	Shùnzhì 順治 Ijishūn dasan	1643-1661⁵	Kaisar Shunzhi
Xuányè 玄燁	Réndì 仁帝 Gosin hūwangdi	Shèngzǔ 聖祖	Kāngxī 康熙 Elhe taifin	1661-1722	Kaisar Kangxi
Yìnzhēn 胤禛	Xiàndì 憲帝 Temgetulehe hūwangdi	Shìzōng 世宗	Yōngzhèng 雍正 Hūwaliyasun tob	1722-1735	Kaisar Yongzheng
Hónglì 弘曆	Chúndì 純帝 Yongkiyangga hūwangdi	Gāozōng 高宗	Qiánlóng 乾隆 Abkai wehiyehe	1735-1796 (tilar donya 1799)⁶	Kaisar Qianlong
Yóngyǎn 顒琰	Ruìdì 睿帝 Sunggiyen hūwangdi	Rénzōng 仁宗	Jiāqìng 嘉慶 Saicungga fengšen	1796-1820	Kaisar Jiaqing
Mínníng 旻寧	Chéngdì 成帝 Šanggan hūwangdi	Xuānzōng 宣宗	Dàoguāng 道光 Doro eldengge	1820-1850	Kaisar Daoguang
Yìzhǔ 奕詝	Xiǎndì 顯帝 Iletu hūwangdi	Wénzōng 文宗	Xiánfēng 咸豐 Gubci elgiyengge	1850-1861	Kaisar Xianfeng
Zǎichún 載淳	Yìdì 毅帝 Filingga hūwangdi	Mùzōng 穆宗	Tóngzhì 同治 Yooningga dasan	1861-1875⁷	Kaisar Tongzhi
Zǎitián 載湉	Jǐngdì 景帝 Ambalinggū hūwangdi	Dézōng 德宗	Guāngxù 光緒 Badarangga doro	1875-1908⁷	Kaisar Guangxu
Pǔyí 溥儀 uga ditepungi kanthi jeneng Henry	Xùndì ⁸ 遜帝	None given ⁹	Xuāntǒng 宣統 Gehungge yoso	1908-1924¹⁰ (tilar donya 1967)	Kaisar Xuantong
1 Marga kaisar Qing ya iku Aisin Gioro (愛新覺羅 aixin jueluo), nanging tradhisi Manchu ora nyertakaké jeneng marga ana ing indhividhu.
2 Gelar anumerta lan jeneng kuil asringé padha karo kaisar-kaisar saka wangsa liyané. Kanggo mbédakaké gelar iki racaké didhisiki karo jeneng wangsané. Thuladhané ana ing Wangsa Qing iki Kaisar Qianlong uga ditepungi kanthi jeneng Qing Gaozong.
3 Nu'erhachi ngedegaké Wangsa Jin (後金) nalika taun 1616. Jeneng wangsa diganti dadi Qing déning anaké, Huang Taiji nalika taun 1636. Nu'erhachi njupuk jeneng Tianming dadi jeneng rézimé, nanging gelar-gelar liyané diwènèhaké kanthi anumerta.
4 Huang Taiji dirujukaké kanthi salah ana ing sapérangan literatur sajarah kanthi jeneng Abahai (阿巴海).
5 Kaisar Shunzhi ya iku kaisar Qing pisanan kang nguwasani ana ing Tiongkok sawisé Beijing dilungguhi taun 1644.
6 Kaisar Qianlong kanthi resmi pènsiun 1796 dadi tetenger bektiné marang kakangné, Kaisar Kangxi ora manggon tahta luwih suwé saka Kangxi. Nanging dhèwèké tetep nguwasani nganti tekan matiné ya iku taun 1799. Sasuwéné mangsa iki, anaké, Kaisar Jiaqing wiwit nyinaoni kanggo migunakaké kakuwasaané kang wis dadi duwèké kanthi resmi wiwit 1796.
7 Ibusuri Cixi, selir Kaisar Xianfeng, ibu Kaisar Tongzhi lan ibu angkat uga bibi Kaisar Guangxu nglakokaké kakuwasan ing samburiné layar wiwit 1861 tekan patiné taun 1908. Dhèwèké tumindak minangka wali kanggo loro kaisar enom lan njeblosaké Kaisar Guangxu sajeroning kunjaran omah ing Pura Mangsa Panas sawisé kaisar ngupaya nglakokaké réformasi nalika taun 1898. Dhèwèké tilar donya sadina sawisé patiné Guangxu.
8 Xundi ("Kaisar sing diturunaké") iku gelar anumerta sing diwènèhaké sajeroning buku-buku sajarah Tiongkok lan Taiwan marang Pu-yi.
9 Taun 2004 katurunan saka kulawarga Wangsa Qing mènèhaké gelar anumerta Mindi (愍帝) lan jeneng kuil Gongzong (恭宗). Nanging durung dikawruhi apa masarakat Tiongkok kanthi umum nampa dhèwèké apa ora.
10 Wangsa Qing digulingaké taun 1911 lan kaisar pungkasan, Xuantong/ Pu-yi mudhun tahta kanthi resmi nalika tanggal 12 Fèbruari 1912. Ing mangsa perang nglawan Jepang, Xuantong dadi kaisar bonéka sing ditunjuk Jepang kanggo nagara Manchu (Manchukuo) kanthi jeneng rèzim Datong(大同) (1932-1934), sing banjur diowahi dadi Kangde (康德) (1934-1945).

Uga delengen

Pratélan kepala suku Jurchen Jianzhou

Cathetan sikil

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m "indonesian.cri.cn". Diarsip saka sing asli ing 2011-11-11. Dibukak ing 2011-09-04.
↑ www.lintasberita.com^{[pranala mati permanèn]}

Artikel iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké.

[dinasti-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m "indonesian.cri.cn". Diarsip saka sing asli ing 2011-11-11. Dibukak ing 2011-09-04.

[qing-2] www.lintasberita.com^{[pranala mati permanèn]}

[1]

[2]