Albani
Albania (i/ælˈbeɪniə, ɔːl-/ a(w)l-BAY-nee-ə; Albanian: Shqipëri utawi Shqipëria),[a], kanthi resmi Republik Albania (Albanian: Republika e Shqipërisë),[b], inggih punika setunggaling nagari wonten Eropa kidul-wetan. Nagari puniki papan wonten kawasan Balkan wonten Segara Adriatik lan Segara Ionia wonten Segara Mediterania lan batesan kaliyan Montenegro wonten ler-kilen, Kosovo wonten ler-wetan, Makedonia Ler wonten wetan, lan Yunani wonten kidul. Membentang sa-wiyar 28,748 km2 (11,100 sq mi), kawasan puniki nampilaken warni-warni kondisi iklim, geologi, hidrologi, lan morfologi. Bentang alam nagari puniki sawentawis saking pareden berbatu ingkang ketutup salju wonten Pareden Alpen Albania lan Pareden Korab, Skanderbeg, Pindus, lan Ceraunian, ngantos dataran andhap ingkang subur ingkang memanjang saking pesisir Segara Adriatik lan Segara Ionia. Tirana inggih punika ibu kitha lan kitha paling ageng wonten nagari puniki, dipuntumuti dening Durrës, Vlorë, lan Shkodër.
Républik Albani Republika e Shqipërisë (Albani) | |
---|---|
Motto: Ti Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqipëtar "Sampeyan Albania, wenehana aku pakurmatan, Sampeyan menehi kula jeneng Albania" | |
Gunagita: "Hymni i Flamurit" "Hymne kanggo Gendéra" | |
Kuthagara lan Kutha paling gedhé | Tirana 41°19′N 19°49′E / 41.317°N 19.817°E |
Jawatbasa | Albania |
Basa minoritas sing diakoni | |
Agama (2020) | |
Wangsanama | Wangsa Albani |
Papréntahan | Republik parlementer kesatuan |
Bajram Begaj | |
Edi Rama | |
• Ketua Parlemen | Lindita Nikolla |
Paukumkaryan | Kuvendi |
Sajarah ngedegake | |
• Kraton Arbanon | 1190 |
• Kraton Albani | Februari 1272 |
• Kapangeranan Albani | 1368 |
• Liga Lezhë | 2 Maret 1444 |
• Kapangeranan Mirdita | 1515 |
• Pashalik saka Scutari/Janina | 1757/1787 |
• Proklamasi kamardikan saka Kakaisaran Ottoman | 28 November 1912 |
• Kraton Albania | 29 Juli 1913 |
• Republik Albania kapisan | 31 Januari 1925 |
• Kraton Albania | 1 September 1928 |
• Republik Albania kapindo | 10 Januari 1946 |
• Republik Albania katelu | 28 Desember 1976 |
• Republik Albania kapapat | 29 April 1991 |
• Konstitusi saiki | 28 November 1998 |
Pijembar | |
• Gunggung | 28,748 km2 (11,100 sq mi) (140) |
• Banyu (%) | 4,7 |
Population | |
• Pikira-kira Januari 2022 | Cithakan:DecreaseNeutral 2.793.592[2] |
• Cacahjiwa 2011 | 2.821.977[3] |
• Ketebdunung | 97/km2 (251.2/sq mi) |
GKK (ITK) | Pikira-kira 2024 |
• Gunggung | $59.099 milyar[4] (118) |
• Saben wong | $20.739[4] (83) |
GKK (angka) | Pikira-kira 2024 |
• Gunggung | $25.297 billion[4] (125) |
• Saben wong | $8.877[4] (84) |
Gini (2019) | 34[5] tengah |
IPM (2021) | 0.796[6] dhuwur · 67th |
Artacihna | Lek (ALL) |
Laladan wektu | UTC+1 (CET) |
• Mangsa ketiga (AKK) | UTC+2 (CEST) |
Nyetir ing | tengen |
Kodhé bèl | +355 |
TLD internèt | .al |
Pratelan administratif
besutAlbania dipunwedharaken jroning tlatah teritorial sajembar 28,748 km2 (11,100 sq mi) ing semenanjung balkan. Kanthi informal Albania diperang dadi telung tlatah, yaiku tlatah lor, tengah, lan kidul. wiwit deklarasi kamardikane ing taun 1912, albania wis mereformasi organisasi internale saakeh ping 21. Wanci puniki, unit-unit administratif utami inggih punika kalih welas county konstituen (qarqe/qarqet), ingkang nggadhahi status ingkang sami ing andhaping hukum. [8]
Lambang | County ing Albani | Ibu kutha | Area (km2) |
Populasi (2020) | IPM (2019) | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Berat | Berat | 1.798 | 122.003 | 0,782 | |||||||||||||||
Dibër | Peshkopi | 2.586 | 115.857 | 0,754 | |||||||||||||||
Durrës | Durrës | 766 | 290.697 | 0,802 | |||||||||||||||
Elbasan | Elbasan | 3.199 | 270.074 | 0,784 | |||||||||||||||
Fier | Fier | 1.890 | 289.889 | 0,767 | |||||||||||||||
Gjirokastër | Gjirokastër | 2.884 | 59.381 | 0,794 | |||||||||||||||
Korçë | Korçë | 3.711 | 204.831 | 0,790 | |||||||||||||||
Kukës | Kukës | 2.374 | 75.428 | 0,749 | |||||||||||||||
Lezhë | Lezhë | 1.620 | 122.700 | 0,769 | |||||||||||||||
Shkodër | Shkodër | 3.562 | 200.007 | 0,784 | |||||||||||||||
Tirana | Tirana | 1.652 | 906.166 | 0,820 | |||||||||||||||
Vlorë | Vlorë | 2.706 | 188.922 | 0,802 | |||||||||||||||
Referensi:[9][10] |
Cathetan
besut- ↑ pronounced [ʃcipəˈɾi(a)]; Cithakan:Lang-aln utawi Shqipnia, ugi Shqypni utawi Shqypnia.[7]
- ↑ pronounced [ɾɛpuˈblika ɛ ʃcipəˈɾisə].
Réferènsi
besut- ↑ Cithakan:Cite CIA World Factbook
- ↑ "Popullsia e Shqipërisë" (ing basa Albania). Instituti i Statistikës. 26 March 2020. Diarsip saka sing asli ing 22 August 2022. Dibukak ing 22 August 2022.
- ↑ "Population and Housing Census 2011" (PDF). Instituti i Statistikës. Diarsip saka sing asli (PDF) ing 26 August 2020. Dibukak ing 21 September 2020.
- ↑ a b c d "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Albania)". IMF.org. IMF. 10 October 2023. Dibukak ing 11 October 2023.
- ↑ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. Dibukak ing 12 August 2021.
- ↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (ing basa Inggris). UNDP. 8 September 2022. Diarsip (PDF) saka asliné ing 2022-10-09. Dibukak ing 8 September 2022.
- ↑ Giacomo Jungg (1 January 1895). Fialuur i voghel scc...p e ltinisct mle...un prei P. Jak Junkut t' Scocniis ... N'Sckoder t' Scc...pniis. Dibukak ing 23 July 2016 – lumantar Internet Archive.
- ↑ "Reforma Administrativo-territoriale" (PDF) (ing basa Albania). Government of Albania. kc. 8. Diarsip (PDF) saka asliné ing 2022-10-09.
- ↑ "Popullsia në 1 Janar sipas qarqeve dhe gjinisë 2001 – 2020" (ing basa Albania). Instituti i Statistikës (INSTAT). Diarsip saka sing asli ing 10 October 2021. Dibukak ing 22 July 2020.
- ↑ "Sub-national HDI – Area Database–Global Data Lab". Dibukak ing 13 September 2018.
Mangga Pirsani
besutPranala njaba
besutWikimedia Commons duwé médhia ngenani Category:Albania. |
Wikiplesir duwé panuntun plesir ngenani Albania. |
- (en) National Tourism Organization Albani's official website for travel & tourism information.
- Situs Kepresidenan Archived 2008-04-10 at the Wayback Machine.
- Albanian.com
Artikel ngenani lokasi tinemtu ing Albani iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké. |