Wikipédia

Tlaga Laacher

Tlaga Laacher (basa Jerman: Laacher See), punika tlaga kaldera vulkanik ingkang amba 2 km ingkang mapan wonten ing Rheinland-Pfalz, Jerman, kinten-kinten 24 km sisih lor-kulonipun Koblenz, 37 km sisih kidulipun Bonn, lan 8 km sisih kulonipun Andernach. Tlaga punika mapan wonten ing jajaran gunung Eifel lan minangka bagéyan saking lapangan vulkanik Eifel Wétan, ingkang mapan wonten ing wilayah Vulkaneifel ingkang langkung ageng. Tlaga Laacher kawangun kira-kira 13,000 taun kapungkur saking letusan Plinian kanthi Indeks Explosivitas Vulkanik 6, ingkang padha karo letusan Pinatubo ing taun 1991.[1][2][3][4] Mofetta ing sisih tenggara tlaga nuduhaken aktivitas vulkanik ingkang dormant.

Tlaga Laacher
Pemandhangan kaldera gunung geni
Koordhinat50°24′45″N 07°16′12″E / 50.41250°N 7.27000°E / 50.41250; 7.27000Koordhinat: 50°24′45″N 07°16′12″E / 50.41250°N 7.27000°E / 50.41250; 7.27000
JinisTlaga kaldera vulkanis
Arus metu kang pokokFulbert-Stollen (kanal)
Negara Jerman
Amba3.3 km2
Kang jero dhéwé53 m
Dhuwuré saka lemah275 m

Tlaga punika gadhah wujud oval lan dipun-kelilingi dening pesisir ingkang dhuwur. Ing sisih kulon tlaga, wonten Biara Benediktin Maria Laach ingkang dipun-dhirikaken ing warsa 1093 dening Henry II saking Laach saking Haus von Luxemburg, ingkang minangka Pfalzgraf sepisanan saking Rhein, kanthi kastilipun mapan ing ngajeng biara ing sisih wetan tlaga. Tlaga punika, ingkang boten gadhah muara alami, drainasenipun ngeliwati terowongan ingkang sepisanan dipun-gali sadèrèngipun warsa 1170 lan sampun dipun-rekonstruksi kaping-kaping. Terowongan punika dipun-wastani miturut jeneng Fulbert, abbot saking biara wiwit taun 1152 dumugi 1177, ingkang dipun-pikiraken minangka ingkang ndamel terowongan punika.

Kedaden Bledhusan besut

 
Panorama Tlaga Laacher
 
Peta topografi wilayah ing sekitar Tlaga Laacher
 
Peta wilayah ing sekitar Tlaga Laacher

Volkanisme ing Jerman, ingkang sampun wiwit pirang-pirang yuta taun kepengker, wonten gandheng cenengipun kaliyan pembentukan Sistem Retakan Cenozoic Eropa amargi tabrakan antawisipun lempeng Afrika lan Eurasia. Nanging, volkanisme ing Eifel, ingkang wiwit ing lapangan gunung geni Wetan Eifel wonten ing sekitar 450,000 SM, punika amargi saking wontenipun hotspot.

Kinten-kinten ing taun 11,000 SM, letusan wiwitan ing Tlaga Laacher kedadosan ing pungkasan musim semi utawi wiwitan musim panas, ingkang ngrembaka wit-witan ngantos jarak ngantos 4 km. Magma nggadhahi margi dhateng lumahing bumi, mbledhos ngantos sedasa jam lan kemungkinan nggayuh dhuwuring 35 km. Letusan wau teras lumampah ngantos minggu utawi sasi, ngasilaken aliran pirosklastik ingkang medalaken tephra lengket ngantos 10 km adohipun. Endhapan caket kawah ngantos setunggal meter kandelipun, lan malih kandelipun sepuluh meter sanajan wonten ing jarak gangsal kilometer adohipun. Letusan menika kemungkinan ngilangaken kabeh tetuwuhan lan satwa ing radius kinten-kinten 60 km dhateng sisih lor-wétan lan 40 km dhateng sisih kidul-wétan.[5] Dipunperkirakaken wonten 6 km³ magma ingkang mbledhos ngasilaken kinten-kinten 16 km³ tephra.[6] Letusan ageng Plinian menika gadhah Indeks Eksplosivitas Volkanik (VEI) 6.

Kawitipun letusan pisanan ing Tlaga Laacher kedadosan ing pungkasan musim semi utawi wiwitan musim panas, ngrembaka wit-witan ngantos tigang kilometer adohipun. Magma lumampah dhateng lumahing bumi lan letusan dumugi sepuluh jam, kamungkinan ngirim asap ingkang dhuwuripun ngantos tigang puluh lima kilometer. Kegiatan letusan ingkang sporadis teras-terasan dumugi minggu utawi sasi, ngasilaken mega panas ingkang nutupi lembah ngantos sepuluh kilometer kanthi tephra ingkang lengket. Caket kawah, endhapan ngantos kandelipun langkung saking limang puluh meter, lan sanajan adoh limang kilometer saking letusan, kandelipun endhapan isih 10 m. Sedaya tetuwuhan lan satwa ing jarak kira-kira 60 km dhateng sisih lor-wétan lan 40 km dhateng sisih kidul-wétan kemungkinan musnah lan pala. Volume magma ingkang dipunestimasi letusanipun 6 km³, ngasilaken tephra kira-kira 16 km³. Mula, letusan Plinian ageng menika gadhah Indeks Explosivitas Vulkanik 6.

Sasampunipun Mbledhus besut

Ingkang kawiwitan, wonten lelampahan alam ingkang ageng sanget, inggih punika letusan gunung geni ingkang nyebabaken damelipun tephra ingkang nyegah kali Rhein, nggadhahi wujud Tlaga ingkang ngambah wilayah ngantos 140 km². Wontenipun pambengkasan bendungan punika ngasilaken banjir ingkang nggadhahi kakuwatan ageng sanget, nggawa tephra ngantos wilayah ingkang adoh sanget, kados ta Bonn. Salajengipun, abu letusan punika nyebar ngantos wilayah ingkang amba sanget, ngambah luwih saking 300,000 km², wiwit saking tengah Prancis ngantos lor Italia lan saking kidul Swedia ngantos Polandia. Punika dados alat penting kanggé nglacak lan ngetang tanggal lapisan arkeologi lan lingkungan ing sakwilayah punika. Kajawi punika, kejadian alam punika ugi dados bukti sejarah ingkang penting kanggé ngerti babagan interaksi antawisipun manungsa lan lingkunganipun ing jaman biyèn. Felix Riede percaya bilih penurunan kasebat amargi gangguan saking gunung berapi Telaga Laacher.[7]

Jeblugan ngasilaken pengaruh ingkang ageng dhateng lingkungan lan budaya manungsa. Sadèrèngipun letusan, kabudayan Federmesser, ingkang gesang kanthi nyuda lan gumantung dhateng ngumpulaken pangan lan berburu ngangge tombak, busur, lan panah, sampun wonten lan manggen ing wilayah kasebut. Nanging, sawise letusan kasebut, wilayah Thuringian Basin, papan panggenan kabudayan Federmesser, kathah ingkang dados sepi penduduk, kados ingkang dipun catet dening Feliex Riede. Minangka akibat saking letusan kasebut, muncul budaya anyar ingkang kalebet Bromme ing Skandinavia kidul lan Perstunian ing Eropa wétan-lor. Budaya-budaya anyar menika, utamanipun Bromme, gadhah kawruh ing babagan damel perkakas ingkang kirang maju lan ilang teknologi busur lan panah ingkang dipun gadhahi dening kabudayan Federmesser sadèrèngipun. [8]

Jeblugan kasebut ugi dipunanggep minangka salah satunggaling sebab saking periode Dryas Nom, satunggaling periode glacial maximum ingkang kacocogaken kaliyan wekdal letusan.[9][10] Tanggal radiokarbon taun 2021 nyaranaken bilih Dryas Nom wiwit kira-kira 130 taun sasampunipun letusan, nanging tanggal kasebut bisa uga ketinggalan amargi ora kalebetaken karbon mati magmatis ing perhitungan. Estimasi paling sae kangge umur letusan Tlaga Laacher punika 12,880 ± 40 taun BP[11] utawi 13,006 ± 9 taun kalibrasi sadurunge sakemnika, gumantung dhateng pengaruh karbon dioksida magmatis dhateng tanggal radiokarbon. Manawi karbon dioksida magmatis mangaruhi tanggal kasebut, jeblugan saged ugi langsung sadurunge peristiwa Dryas Nom, potensial minangka pemicu. Nanging, manawi tanggal 13,006 taun kalibrasi sadurunge saiki punika akurat, letusan bisa uga isih mangaruhi iklim minangka bagéan saking klompok gedhe peristiwa vulkanik ingkang kedadosan sadurunge Dryas Nom, nanging boten langsung sadurunge peristiwa kasebut.[12]

Sitiran besut

  1. ↑ Oppenheimer, Clive (2011). Eruptions that Shook the World. Cambridge University Press. kc. 216–217. ISBN 978-0-521-64112-8.
  2. ↑ de Klerk, Pim; et al. (2008). "Environmental impact of the Laacher See eruption at a large distance from the volcano: Integrated palaeoecological studies from Vorpommern (NE Germany)". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 270 (1–2): 196–214. Bibcode:2008PPP...270..196D. doi:10.1016/j.palaeo.2008.09.013.
  3. ↑ Bogaard, Paul van den (1995). "40Ar/39Ar ages of sanidine phenocrysts from Laacher See Tephra (12,900 yr BP): Chronostratigraphic and petrological significance". Earth and Planetary Science Letters. 133 (1–2): 163–174. Bibcode:1995E&PSL.133..163V. doi:10.1016/0012-821X(95)00066-L.
  4. ↑ "Geo-Education and Geopark Implementation in the Vulkaneifel European Geopark/Vulkanland Eifel National Geopark". The Geological Society of America. 2011. Diarsip saka sing asli ing 13 January 2019. Dibukak ing 8 January 2013.
  5. ↑ Oppenheimer, pp. 216–218
  6. ↑ P.v.d. Bogaard, H.-U. Schmincke, A. Freundt and C. Park (1989). Evolution of Complex Plinian Eruptions: the Late Quarternary (sic) Laacher See Case History Archived 19 July 2011 at the Wayback Machine., "Thera and the Aegean World III", Volume Two: "Earth Sciences", Proceedings of the Third International Congress, Santorini, Greece, 3–9 September 1989. pp. 463–485.
  7. ↑ Oppenheimer, pp. 217–222
  8. ↑ Oppenheimer, pp. 217–222
  9. ↑ Baales, Michael; Jöris, Olaf; Street, Martin; Bittmann, Felix; et al. (November 2002). "Impact of the Late Glacial Eruption of the Laacher See Volcano, Central Rhineland, Germany". Quaternary Research. 58 (3): 273–288. Bibcode:2002QuRes..58..273B. doi:10.1006/qres.2002.2379. ISSN 0033-5894. S2CID 53973827.
  10. ↑ Baldini, James U. L.; Brown, Richard J.; Mawdsley, Natasha (2018-07-04). "Evaluating the link between the sulfur-rich Laacher See volcanic eruption and the Younger Dryas climate anomaly". Climate of the Past (ing basa Inggris). 14 (7): 969–990. doi:10.5194/cp-14-969-2018. ISSN 1814-9332.
  11. ↑ Brauer, Achim; Endres, Christoph; Günter, Christina; Litt, Thomas; Stebich, Martina; Negendank, Jörg F.W. (March 1999). "High resolution sediment and vegetation responses to Younger Dryas climate change in varved lake sediments from Meerfelder Maar, Germany". Quaternary Science Reviews. 18 (3): 321–329. doi:10.1016/s0277-3791(98)00084-5. ISSN 0277-3791.
  12. ↑ Abbott, P.M.; Niemeier, U.; Timmreck, C.; Riede, F.; McConnell, J.R.; Severi, M.; Fischer, H.; Svensson, A.; Toohey, M.; Reinig, F.; Sigl, M. (December 2021). "Volcanic climate forcing preceding the inception of the Younger Dryas: Implications for tracing the Laacher See eruption". Quaternary Science Reviews. 274: 107260. doi:10.1016/j.quascirev.2021.107260. hdl:2158/1256642. ISSN 0277-3791.

Pranala njaba besut

Wikimedia Commons duwé médhia ngenani Laacher See.
Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/w/index.php?title=Tlaga_Laacher&oldid=1669627"