Wikipédia:Artikel pilihan/2015 07

Pramoedya Ananta Toer (Blora, Jawa Tengah 6 Februari 1925 – Jakarta 30 April 2006) dianggep minangka salah sijiné pengarang sing produktif ana sajroning sajarah sastra Indonesia. Pramoedya wis ngasilaké luwih saka 50 karya lan uwis diterjemahaké menyang luwih saka 41 basa. Pramoedya, utawa asring dicekak dadi "Pram", lair ing Blora, sing dumunung ana ing jantungé Pulo Jawa, ing taun 1925 minangka anak pembarep. Bapaké dadi guru, déné ibuné dodolan sega. Jeneng asli Pramoedya yaiku Pramoedya Ananta Mastoer, kaya sing katulis sajroning kolèksi crita cekak semi-otobiografiné sing judulé Cerita Dari Blora. Amarga jeneng keluarga Mastoer (jenengé bapaké) dirasa rada aristokratik, mulané dhèwèké ngilangaké awalan Jawa "Mas" saka jeneng kuwi mau lan nggunaaké "Toer" minangka jeneng keluargané. Pramoedya mlebu Sekolah Kejuruan Radio ing Surabaya, lan sakbanjuré nyambut gawé dadi juru tik layang kabar Jepang ing Jakarta nalika jaman pendhudhukan Jepang ing Indonesia.

Sakjroning jaman perang kamardikan Indonesia, dhèwèké mèlu mlebu klompok militèr ing Jawa lan kerep dipapanké ing Jakarta. Pram sregep nulis crita cekak sarta buku sakjroning karir militèré lan nalika dikunjara Walanda ing Jakarta taun 1948 lan 1949. Ana ing taun 1950-an Pram manggon ing Negara Walanda minangka bagéan saka "program pertukaran budaya", lan nalika mulih menyang Indonesia Pram dadi anggota Lekra, salah sijining organisasi sayap kiwa ing Indonesia. Gaya penulisané owah jroning wektu kuwi, kayadéné kang dikatonaké ana ing karyané Korupsi, fiksi kritik tumrap pamong praja sing keblasuk ing ajang korupsi. Bab iki mujudaké friksi antara Pram lan pamaréntahan Soekarno.

Sajroning kurun wektu kuwi mau, Pram wiwit nyinaoni panyiksan tumrap Tionghoa Indonesia, lan sak banjuré wiwit kekanthènan karo para penulis ing Tiongkok. Sacara khusus, Pram nerbitaké rangkéan kirim-kiriman layang karo penulis Tionghoa bab sajarah Tionghoa ing Indonesia, kanthi judhul Hoakiau di Indonesia. Pram mono sawijining kritikus sing ora nggatèkaké pamaréntahan sing Jawa-sèntris tumrap kaperluan lan aspirasi saka dhaérah liya ing Indonesia, lan ngusulaké supaya pamaréntahan kudu dipindahaké menyang njaban Pulo Jawa. Ana ing taun 1960-an Pram ditahan déning pamaréntahan Soeharto amarga pandhangan pro-Komunis Tiongkok-é. Bukuné dilarang lan dhèwèké ditahan tanpa prosès pengadilan ing Pulo Nusakambangan ing lepas pantai Pulo Jawa, lan pungkasané dibuang ing Pulo Buru ing kawasan wétan Indonesia.