Boötes (/[unsupported input]bˈtz/) inggih punika salah satunggaling rasi lintang ingkan wonten ing belahan langit sisih lor, ingkang mapan ing deklinasi 0° lan +60°, lan kanthi right ascensionipun wonten ing ing 13 lan 16 jam wonten ing kutub langit. Nama Bootes punika asalipun saking basa Yunani kuna, Βοώτης, Boōtēs, ingkang tegesipun tiyang jaler ingkang galak. Boötes inggih kalebet salah satunggal saking 48 rasi lintang ingkang dipunandharaken ing abad kaping kalih déning astronom saking Walanda, Ptolemy lan sapunika sampun kalebet ugi wonten ing 88 rasi lintang modhèren. Rasi lintang punika ngewrat dhpatar sekawan lintang ingkang padhang piyambak ing langit ing wekdal dalu, Arcturus. Boötes inggih punika minangka dalemipun kathah lintang ingkang padhang ingggih punika wonten wolung lintang ingkang gadhah magnitudo ing sak nginggiling sekawan magnitudi lan wonten 21 lintang ingkang gadhah magnitudo ing sak nginggiling gangsal, saéngga cacahipun sadaya lintang ingkang saged dipuntingali kanthi mripat langsung wonten 29 lintang.

BOÖTES

Peta Boötes
CekakanBoo
GenitifBoötis
Asensio rekta15
Deklinasi+30
Area907 derajad pesagi (#13th)
Lintang utama7, 15
Lintang
Bayer/Flamsteed
59
Lintang
mawa planèt
9
Lintang padhang3
Lintang cedhak3
Lintang paling padhangArcturus (α Boo) (−0.04m)
Lintang paling cedhakWolf 498 ( tc)
Obyèk Messier0
Udan météor
Rasi lintang
sing wewatesan
Katon antara lintang +90° lan −50°.
Katon paling cetha ing wektu 21.00 jroning sasi June.
Other designations: Arctophylax

Titikanipun besut

Boötes inggih punika rasi lintang ingkang dipunkiteri déning rasi lintang Virgo ing sisih kidul, Coma Berenices lan Canes Venatici wonten ing sisih kulon, Ursa Major wonten ing sisih lor radi kulon, Draco wonten ing sisih lor radi wétan, lan Hercules, Corona Borealis saha Serpens Caput wonten ing sisih wétan. Tigang aksara kanggé nyekak nama rasi lintang Boötes ingkang dipunpendhet adhedahsar International Astronomical Union ing taun 1922 inggih punika 'Boo'.[1] Déné wates -watesaning rasi lintang punika ingkang resmi dipunandharaken déning Eugène Delporte ing taun 1930, ingkang dipungambaraken déning satuggaling wujud polygon ingkang gadhah 16 pérangan. Wonten ing sistem koordinat khatulistiwa, titik minggahipun ingkang leres ingkang ngiteri rasi lintang punika wonten ing koordinat antawisipun 13j 36.1m lan 15j 49.3m, kanthi koordinat deklinasi ingkang jejeg saking +7.36° ngantos +55.1°.[2] Rasi lintang Bootes punika gadhah laladan ingkang ambanipun kirang langkung 907 drajat persegi lan ngewrat sekawn lintang ingkang dipunmangertosi minangka planit - planit. Rasi lintang punika saged dipuntingali ing garis lintang antawisipun +90° lan -50° lan badhé katingal ingkang saé piyambak manawi dipuntingali ing jam 9 dalu ing salebeting peken kaping kalih sasi Mèi ngantos salebeting sasi Juni. Rasi lintang Bootes punika inggih kalebet rasi lintang kanthi laladan ingkang paling amba nomer tiga welas ing langit.[3]

Lintang - lintang besut

Wonten ing Uranometria kagunganipun Johann Bayer, dipun-ginakaken aksara Yunani saking alpha ngantos omega]] lajeng aksara A ngantos K kanggé paring tandha punapa ingkang dipuntingali ing langit ing sak kitering rasi lintang punika ingkang ngewrat 35 lintang, kanthi sub pérangan astronomer ngeja kanthi nama Kappa, Mu, Nu lan Pi kanggé saben kalih lintang. Nu inggih ugi lintang ingkang sami kaliyan Psi Herculis.[4] Déné lintang -lintang ingkang wonten ing rasi lintang punika inggih kados makaten:

  • Arcturus utawi Alpha Boötis, inggih punika lintang ingkang padhang piyambak wonten ing rasi lintang Bootes lan minangka lintang ingkang padhang piyambak nomer sekawan ing langit kanthi gadhah magnitudo -0,04, lan gadhah magnitudo ingkang absolut ing -0,2. Lintang Arcturus inggih ugi minangka lintang ingkang paling wonten ing belahan langit lor khatulistiwa, langkung padhang tinimbang lintang Vega lan Capella.[5][6]
  • Beta Boötis utawi Nekkar inggih punika lintang ingkang ngewrat cahya raksasa jene kanthi magnitudo 3,5. Nama lintang punika asalipun saking basa Arab kanggé "ox-driver". Lintang punika tebihipun 219 taun cahya.{{sfn|Ridpath|2001|pp=88–89} Lintang punika ugi dipunmangertosi gadhah nama Meres
  • Gamma Bootis utawi Seginus inggih punika variabel lintang tipe Delta Scuti kanthi magnitudo 3,02 lan 3,07.
  • Epsilon Bootis utawi Izar utawi Pulcherrima inggih punika lintang binar ingkang kasusun déning cahya raksasa padhang oranye.
  • eta Bootis utawi ingkang ugi dipunmangertosi minangka Saak lan Muphrid, inggih punika tangga tepalihipun Arcturus ingkang sepisaan, inggih tipe lintang binar spektroskopok.
  • Mu Bootis utwi ugi dipunsebat Alkalurops, Inkalunis, Clava lan Venabulum. Punika kalebet lintang tipe rangkep tiga kanthi cahya sub raksasa tip F kanthi warna jene ngantos pethak minangka komponèn ingkang paling bakunipun.[7]

Cathetan suku besut

  1. Russell 1922, kc. 469.
  2. IAU, The Constellations, Boötes.
  3. Bakich 1995, kc. 150.
  4. Wagman 2003, kc. 55–57.
  5. Moore 2000, kc. 341–342.
  6. Moore & Tirion 1997, kc. 132–133.
  7. Bootes Archived 2013-02-27 at the Wayback Machine. (dipunundhuh tanggal 25 Pebruari 2013)