Saridin (Syeh Jangkung)
Saridin utawa Syèh Jangkung ya iku tokoh Islam kang ana ing Kabupatèn Pathi[1] nalika ing jaman Wali Sanga. Jeneng Saridin pancèn ora kondhang ing donya, nanging ing laladan lor pasisir pulau Jawa (laladan Pathi, Kudus, Demak, Rembang) Saridin wis dadi legénda.[2] Saridin iku wong kang sekti, nanging luguné ora ketulungan.[2] Mula saking luguné, nganti-nganti dhèwèké ora sadhar karo kasektèné.[2]
Cilikané Saridin
besutSaridin salah sawijining pawongan kang lugu lan prasaja, mapané ing désa Landhoh, laladan Pathi.[1] Miturut carita sing wis ana Saridin iku putra salah sawijining Wali Sanga, ya iku Sunan Muria lan garwane Dewi Samaran.[1] Ing carita babad nyebutaké yèn to jabang bayi Saridin iku ora putrané Sunan Muria karo garwané Dewi Samaran.[1] Nalika isih enom, Saridin seneng ngulandara (basa Indonésia: mengembara) nganti ing titi wanciné ketemu karo Syèh Malaya utawa Sunan Kalijaga, lan diakui minangka guru sajati.[1] Nganti wayahé mulih ing Miyono, Saridin dicaritake wis rabi karo wong wadon kang ingaran-sebut mbokne momok, lan amarga rabi iku mau Saridin duwé anak kang dijenengi Momok.[3] Nganti ing sawijining dina, Saridin dan Branjung dulur ipéné andum waris wit durèn siji-sijiné kang di duwèni nanging uwohé akèh.[3] Andum waris ngasilaké pasarujukan antarané Saridin lan Brajung, Saridin éntuk jatah durén kang tiba wayah bengi lan Branjung éntuk jatah durén kang tiba ing wayah awan.[3] Nanging iku mau amung akal-akalané Branjung.[3] nganti tekan ing wayah bengi, Saridin jaga ning jatah warisané.[3] Ora sawatara suwé anggoné jaga, ana sawijining kéwan metu kang awujud macan nyedhaki Saridin, ora liya macan iku mau amung panyamarané Branjung kanggo medhén-medhéni Saridin waé.[3] Ora wedi Saridin banjur nyedaki macan iku mau karo nggawa cucukan lan langsung waé dipatèni macané.[3] Banjur sawisé macan iku mati langsung malih wujud dadi Branjung.[3] Matiné Branjung ndadikaké masalah kanggo Saridin karo ukum tatanan ing Pathi.[3] Wektu iku Adipatiné Wasis Jaya Kusumo kang kudu negakaké ukum lan ngukum Saridin.[3] Amerga kesalahané, Saridin kena hukuman pidana ing Pathi.[3]
Ontran-ontran Kudus
besutSawisé metu saka hukuman ing Pathi, banjur Saridin nyantri ana ing Kudus ing pondhoké Sunan Kudus.[2] Ing Kudus, Saridin gawé ontran-ontran nganti gawé jèngkèlé Sunan Kudus lan para santri kang wis rumangsa pinter amarga Saridin luwih pinter tinimbang santri-santri kang wis suwé mondhok ing Kudus.[2] Nganti ing titiwancine ana èyèl-èyèlan antarané Saridin lan Sunan Kudus babagan banyu lan iwak.[2] Kanggo ngetès kapinterané Saridin, Sunan Kudus takon marang Saridin. Kanti ènthèng Saridin njawab Sunan Kudus.
- Sunan Kudus: "Apa saben banyu iku mesti ana iwaké, Din?"
- Saridin: "Wonten, bapa guru Sunan Kudus"[2]
Krungu jawaban saka Saridin banjur Sunan Kudus ngutus salah sawijining santri kanggo jupuk klapa ing wit kanggo mbuktèkake jawabané Saridin.[2] Nanging jebul sing di omongké Saridin bener, ing jero klapa ana iwaké.[2]
Ora mung iku, ing liya dina para santri kejatah ngangsu kanggo ngisi klenthing kanggo wudhu.[2] Amarga ora énak ati banjur Saridin mèlu ngéwangi, nanging ora kebagian èmbèr trus karep ati nyilih èmbèr karo santri liya nanging malah dikongkon nganggo kranjang, banjur Saridin ngangsu nganggo kranjang lan bisa ngebaki sekabihaning klenthing kang ana ing pondhok.[4] Amarga Saridin dianggep seneng pamèr kaluwihan, Saridin dikongkon lunga saka pesantrèné Sunan Kudus lan ora éntuk balik manèh ana ing Kudus.[4]
Amarga ukuman iku mau, sadurungé Saridin lunga banjur pamèr kasektèn manèh ana ing Kudus, ora tanggung-tanggung olèhé pamèr, ing wayah wengi Saridin lumebu ana ing jero kakus mirunggan kanggo wong wadon, wayah ésuk salah sawijiné santri wadon ana sing arep mbuang hajat banjur Saridin njarag nyundhul kelaminé wong wadon mau.[4] Amarga kaget banjur wong wadon iku njerit lan gawé gègèr sakabihaning santri kang ana ing pondhok, banjur Saridin dilapoké marang Sunan Kudus.[4] Saridin lumayu, Saridin dadi buron manèh, banjur ing playuné Saridin ketemu karo Syèh Mlaya.[4] Syèh Malaya ngutus marang Saridin supaya tapa ana ing sagara kanggo nebus kesalahané.[4]
Lulang Kebo Landhoh
besutIng amarga Saridin kasil numpes agul-agul para siluman ing alas roban, Saridin olèh bebungah saka Sultan Agung ing Kasultanan Mataram ngrabi mbakyuné Sultan Agung Retno Jinoli.[5] Nanging Retno Jinoli iku mau bahu lawean, utawa saben wong lanang sing dadi bojoné bakal mati sawisé nglakoni gegayutan bebojoan.[5] Sawisé rabi karo Retno Jinoli, Saridin mulih ing Miyono banjur gawé pondhok lan ora sawatara suwé pondoké Saridin wis kondhang.[5] Ing miyono, Saridin karo anak lanangé lan para santri-santriné makarya dadi wong tani, kanggo ngènthèngake gawéane ning sawah, momok njaluk ditukokna kebo.[5] Amarga saben dina kebo iku mau dijak mregawé, kebo iku mau ujug-ujug nggléthak ana ing sawah, kabèh wong ngirané kebo iku mau wis mati, nanging sawisé dicekel Saridin kebo iku mau tangi manèh lan tambah seger.[5] Amarga kebo mau tukuné ana ing désa landhoh, banjur kebo iku mau dijenengi kebo landhoh.[5] Ing amarga kebo landhoh iku naté mati lan urip manèh, ing mitosé para warga ing Pathi lan sak kiwa-tengené Pathi percaya manawa lulang kebo landhoh bisa dinggo piandhel.[5]
Sédané Saridin
besutSédané Saridin ora amarga dipathéni utawa kena lelara kang parah, nanging amarga wis wayahé séda.[2] Nalika Saridin séda, kebo landhoh iku mau disembelih lan daginge di dum-dumaké para tangga teparoné Saridin.[5] Amarga iku dum-duman daging kebo ing acara lelayu saiki dadi pakulinan ing wewengkon Pathi pérangan kidul, ing antarané wewengkon désa Kayen, Sukolilo, Gabus, lan Winong.[5]
Cathetan suku
besut- ↑ a b c d e Saridin Archived 2011-06-03 at the Wayback Machine.(3 April 2011 Saridin Syeh Jangkung)
- ↑ a b c d e f g h i j k Saridin(5 April 2011 Saridin)
- ↑ a b c d e f g h i j k Saridin Archived 2011-03-11 at the Wayback Machine. (5 April 2011 Saridin)
- ↑ a b c d e f Saridin Archived 2011-03-10 at the Wayback Machine.(6 April 2011)
- ↑ a b c d e f g h i Saridin Archived 2011-06-15 at the Wayback Machine. (9 April 2011)
Pranala njaba
besut- Sosok Tokoh Saridin Dalam Seni Kethoprak Archived 2010-12-24 at the Wayback Machine. Archived 2010-12-24 at the Wayback Machine.