Téyologi

Téyologi (basa Yunani θεος, theos, "Allah, Pangéran", lan λογια, logia, "tetembungan," "pocapan," utawi "wacana") inggih punika wacana ingkang adhedasar pangraos ngenani babagan agama, kerohanian lan Pangéran (Lih. ngandhap, "Téyologi lan agama sanès sanèsipun agama Kristen"). Kanthi makaten, téyologi inggih punika ngilmu ingkang ngrembag babagan sadaya ingkang wonten gandheng cenengipun kaliyan agama. Téyologi punika sadaya ingkang wonten gandheng cenengipun kaliyan Pangéran.

Tembung 'téyologi' punika saking basa Yunani koine, nanging sampun éwah awit asring dipun-ginakaken para panyerat Kristen. Awit saking punika tembung punika kanggé bangsa kilèn gadhah latar Kristen. Nanging sapunika tembung punika saged dipun-ginakaken kanggé wacana ingkang tegesipun ngenani babagan agama. Ing agama Kristen, téyologi taksih kapérang dados manéka warna sub divisi.

Wonten ing ajaran Kristen, téyologi punika namung ngrembag babagan ajaran ngenani Allah, lajeng tegesipun tembung punika dados wiyar, ngantos gadhah teges sadaya ingkang ngrembag babagan praktiki agama Kristen.

Sajarah tembung

Albertus Magnus, santo pelindung para teolog Katulik Roma

Tembung téyologi kapendhet saking basa Yunani Helenis, nanging tegesipun tembung punika sampun éwah awit tembung punika dipun-ginakaken ing salebetipun pamikiran Kristen ing Éropah sadangunipun Abad Pertengahan lan jaman Pencerahan.

• Tembung théologia dipun-ginakaken ing literatur Yunani Klasik, kanthi teges "wacana ingkang ngrembag bab para déwa utawi kosmologi" (pirsani Lidell lan Scott Greek-English Lexicon kanggé rujukan).
• Aristoteles mbagi filsafat teorètis ing salebetipun mathematice, phusike sarta theologike. Ingkang dipunwastani theologike déning Aristoteles kinten-kinten sami kaliyan metafisika, ingkang miturut Aristoteles punika napa kemawon ingkang ngrembag babagan ketuhanan. Saking punika, tembung mau diginakake wonten tradhisi keagamaan wétan lab budaya kulon.
• Kanthi ngampil saking sumber-sumber Yunani, penulis saking Latin Varro mbagi tiga jinising wacana, inggih punika: mitis (menyangkut mitos-mitos ngenani para déwa Yunani), rasional (analisis filosofis ngenani para dewata lan kosmologi) lan sipil (ngenani tugas-tugas keagamaan ing tengah masarakat).
• Para panulis Kristen, ingkang nyambut damel kaliyan Helenistik, miwiti ngginakaken tembung punika kanggé nggambaraké anggènipun sinau. Tembung punika medal ing seratan Alkitab, kanthi irah-irahan Kitab Wahyu: apokalupsis ioannou tou theologou. Nanging tembung punika ngrujuk dateng Yohanes minangka "teolog" ing pangertosan tiyang ingkang ngaturaken firman Allah logoi tou theou.