Voltaire

Voltaire iku sajatiné jeneng sesinglon saka Francois Marie Arouet kang lair ing Paris taun 1694. Dhèwèké ora mung pujangga, nanging uga pangripta naskah drama, esai, carita cekak, mumpuni ing babagan sajarah uga filsuf. Voltaire iku minangka salah sawijining tokoh pamikir liberal.

François-Marie Arouet
Lair	21 November, 1694 Paris, Prancis
Pati	Mèi 30, 1778(1778-05-30) (umur 83) Paris, Prancis
Jeneng pèn	Voltaire
Pakarya	Panulis esai
Bangsa	Prancis

Volataire lair saka kulawarga menengah, bapakné makarya dadi ahli hukum. Nalika enom, dhèwèké sinau ing pawiyatan Jesuit Louis-le-Grand ing Paris, banjur nyinau èlmu hukum nanging mung sedhéla. Volatire kawentar dadi bocah kang pinter lan humoris migunakaké ukara-ukara satire. Ing ngisor ancient regime utawa papréntahan lawas, solah bawa lan pacelathon kaya ngono iku ngundang bebaya. Amarga saka pocapané iku akiré Voltaire dilebokaké ing pakunjaran Bastille nganti mèh setaun lawasé.

Sajeroning ing pakunjaran, dhèwèke nulis geguritan kang ngemu surasa kepahlawanan Henriade kang sabanjuré olèh pangurmatan kang gedhé. Taun 1718, ora let suwé metu saka pakunjaran, drama Oedipe olèh suksès kang gedhé. Ing umur patlikur taun Voltaire dadi wong kang kawentar lan dadi pujangga sepanjang masa saka Prancis. Sanajan pinter nanging Voltaire ora semanak semedulur lan gumedhé. Amarga iku Voltaire ora disenengi déning golongan aristkrat Prancis. Pungkasané Voltaire dilebokaké pakunjaran Bastille manèh taun 1726. Dhèwèké dibebasaké kanthi sarat kudu lunga saka Prancis, bajur manggon ing Inggris sajeroning loro setengah taun.

Ing Inggris, Voltaire sinau sastra saka pujangga lan tokoh Inggris kang misuwur kaya John Locke, Francis Bacon, Isaac Newton lan William Shakespeare. Voltaire uga kepéncut marang sistem papréntahan Inggris kang mènèhi kabebasan marang pujangga.

Nalika bali ing Prancis, Voltaire nulis buku kanthi judhul Lettres Philosophiques kang lajim karan Letters on the English, terbit taun 1734. Ing buku iku, Voltaire nggambaraké kaanan kang nengsemaké ing Inggris, mligi kaanan pulitik, awit saka iku Voltaire kudu lunga sapisan manèh saka Paris. Voltaire ngentèkaké wektu limalas taun ing kutha Cirey, tlatah kang ana ing loré Paris. Taun 1750 lunga menyang Jerman. Taun 1753, dhèwèke lunga saka Jerman lan maggon ing salah sawijining perkebunan sacedhaké Jenewa. Taun 1758, Voltaire pindhah menyang perkebunan kang ana ing wewatesan Prancis-Switserlan, ya iku Freney. Ing kana, Voltaire manggon rongpuluh taun lawasé. Sasuwéné iku uga dhèwèké terus makarya lan ngasilaké tulisan-tulisan kang misuwur.

Ngancik umur 83 taun, ya iku taun 1778 Voltaire bali menyang Prancis. Ing Prancis rakyat padha ngagung-agungaké dhèwèké. Tanggal 30 Mèi 1778 Voltaire nilar donya ing Paris. Amarga anti gréja, Voltaire ora éntuk upacara panguburan saka gréja, nanging telulas taun chandhaké, tokoh révolusionèr Prancis mindhah kuburané menyang Pantheon Paris.

Pranala njaba

• Karya Voltaire ing Proyèk Gutenberg
• Institut et Musée Voltaire
• Société Voltaire Archived 2011-04-11 at the Wayback Machine.
• Voltaire's Candide and Leibniz
• VisitVoltaire.com