Yoni

Yoni (Sansekerta: योिन; yoni) ya iku tembung ingkang nduwé teges pérangan utawa panggonan (kandhutan) kanggo nglairaké. Tembung iki nduwé teges sing akèh, antarané sumber, asal, susuh, omah, papan lungguh, kandhang, papan kanggo ngaso, papan tandhon banyu, lan sapanunggalané. Déné ing kamus Jawa Kuna, Yoni iku ateges guwa garba, panggonan lair, asalé Brahmana, Daitya, déwa, garbha, padma, naga, raseksa, sarwa, sarwa batha, sudra, siwa, widyadhara lan ayonia. Ing buku Kamasutra lan ing buku sing ana gegayutané karo watu-watu ing candhi, yoni iku pralambang saka piranti kelaminé wong wadon, sing dadi pasangan saka lingga.

Yoni Lajja Gauri, abad kaping-6 saka Madhya Pradesh, India

Lingga Yoni kang tinemu ing Candhi Sukuh

Yoni uga bisa ditegesi minangka kaya vagina (piranti kelamin saka wong wadon), minangka lambang kasuburan ing jaman pra-sajarah. Ing jaman perkembangan Hindhu, Yoni minangka lambang saka Dewi Parvati, garwané Déwa Siwa. Nyawijiné Lingga lan Yoni ya iku ketemuné antarané wong lanang (Purusa) lan wong wadon (Pradhana) minangka lambang kasuburan, saéngga tuwuh panguripan anyar utawa kelairan. Mula, pamujaan lingga-yoni minangka nyaiwijiné Déwa Siwa lan Dewi Parvati ya iku sawijining barokah kanggo masarakat ing jaman biyèn. Saéngga padatan lingga-yoni dipapanaké ing wewengkon pertanian utawa pamujaan para tani ing jaman iku.