Zodiak (saka tembung Yunani Zoodiacos Cyclos kang tegesé Bunderan Kéwan) ya iku sawijining sabuk khayal ing langit kang ambané 18° kang punjeré ing bunderan ekliptika[1], nanging istilah iki bisa uga tegesé rasi-rasi lintang kang diliwati déning sabuk mau, kang saiki cacahé ana 13. Dipercaya konsèp iki asalé saka peradaban Lembah Kali Eufrat kamungkinan mung kanthi enem rasi, Taurus, Cancer, Virgo, Scorpio, Capricornus, lan Pisces, kang sabanjuré dipecah dadi 12 amarga penampakan taunan kaping 12 Bulan ndadari ing pérangan-pérangan urutan saka sabuk mau[2].

gambar zodiak saka abad kaping 16

Bunderan Ekliptika besut

Ing langit ana garis khayal kang diarani lingkaran ekliptika. Yèn diamati saka bumi, kabèh benda tatasurya (planit, Bulan lan srengéngé) mubeng ing langit ngubengi bunderan ekliptika. Kaistiméwaan saka karolas zodiak dibandhingaké rasi lintang liyané ya iku kabèh ana ing wewengkon langit kang memotong (ngliwati?) bunderan ekliptika. Dadi bisa disimpulaké zodiak iku kabèh rasi bintang kang dumunung ing sadawaning bunderam ekliptika. Rasi-rasi lintang mau ya iku:

  1. Capricornus: Wedhus sagara, srengéngé ana ing sangarepé rasi ini sajeroning 21 Jan-16 Feb (26 dina)
  2. Aquarius: Tukang gawa banyu, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 16 Feb-11 Mar (24 dina)
  3. Pisces: Ikan, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 11 Mar-18 Apr (38 dina)
  4. Aries: Wedhus gibas, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 18 Apr-13 Mèi (25 dina)
  5. Taurus: Kebo, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 13 Mèi-22 Jun (40 dina)
  6. Gemini: Si Kembar, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 22 Jun-21 Jul (29 dina)
  7. Cancer: Kepiting, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 21 Jul-10 Ags (20 dina)
  8. Leo: Singa, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 10 Ags-16 Sep (37 dina)
  9. Virgo: Gadis Perawan, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 16 Sep-31 Okt (45 dina)
  10. Libra: Timbangan, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 31 Okt-23 Nov (23 dina)
  11. Scorpius: Kalajengking, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 23 Nov-18 Des (25 dina)
  12. Sagitarius: Si Pemanah, Srengéngé dumunung ing sangarepé rasi ini sajeroning 18 Des-21 Jan (34 dina)

Zodiak lan Astrologi besut

Astrologi iku èlmu kang ngubungaké antara obahan benda-benda tatasurya (planit, bulan lan srengéngé) karo nasib manungsa. Amarga kabèh planit, srengéngé lan bulan mubeng ing sadawaning bunderan ekliptik, otomatis kabèh mau uga mubeng antarané zodiak. Ramaalan astrologi didhasaraké marang dunungé benda-benda tatasurya sajeroning zodiak.

Sadéngah wong bakal nyandang tanda zodiaké miturut dunungé srengéngé sajeroning zodiak ing tanggal kelairané. Umpamané, wong kang lair awal desember bakal duwé zodiak Sagittarius, Amarga ing tanggal mau srengéngé dumunung ing wewengkon rasi bintang Sagittarius. Dunungé srengéngé dibédakaké antara wektu tropikal lan wektu sideral kang njalari ana rong warna zodiak, ya iku zodiak tropikal lan zodiak sideral. Sapérangan gedhé astrologer kulon migunakaké zodiak tropikal.

Rujukan besut

  1. Voigt, Hans-Heinrich (1974). Outline of astronomy volume I. Leyden: Noordhoff International Publishing.
  2. Allen, Richard H. (1936). Star-names and Their Meanings. New York: G. E. Stechert & Co.