Dayak Bawanaq ya iku salah siji anak suku Dayak ing Kutai Kulon (19,9%) Kalimantan Wétan.[1]

Suku Bawanaq/Dayak Bawanaq
Kepala kampung Tanjongjan
Gunggung cacah jiwa
(kurang luwih 116.000)
Tlatah mawa cacah jiwa akèh
Kabupatèn Kutai Kulon, Kabupatèn Kutai Kartanagara, Kabupatèn Paser, Kabupatèn Penajam Paser Lor, Kutha Samarinda, Kalimantan Wétan; Kabupatèn Barito Lor, Kabupatèn Barito Wétan, Kabupatèn Barito Kidul, Kalimantan Tengah: 116.000
Basa
Bawanaq, Indonésia
Agama
Kristen, Kaharingan
Golongan ètnik magepokan
Suku Dayak (Rumpun Ot Danum)

Miturut para ahli, kapercaya asalé saka Dayak Lawangan sub suku Ot Danum saka Kalimantan Tengah. Lewangan iku indhuk saka suku Tunjung ing Kalimantan Wétan. Bawanaq asalé saka tembung Bawana kang tegesé panggonan tèritori tartamtu, kaya ta nagara. Teges liyané ya iku panggonan urip komunitas utawa golongan. Miturut carita, tembung Bawanaq iku sebutan tumrap wong Kutai, kang mbédakaké karo kelompok Dayak liyané kang isih urip nomaden. Wong Bawanaq wis ninggal budaya nomaden. Dhèwèké iku wong kang uripé ing "Bawana", saya suwé dadi Bawanaq. Déné tembung dayak Dayak miturut aksèn basa Bawanaq asalé saka tembung Dayaq utawa Dayeuq kang tegesé hulu.[2]

Miturut simbah-simbahané wong Bawanaq lan miturut golongan dhialèk basa sajeroning basa Bawanaq, dipitaya yèn wong Bawanaq asalé ora saka Kalimantan Tengah, kajaba saka golongan Seniang Jatu. Kabèh iku duwé carita utawa sajarah dhéwé-dhéwé yèn panggonan simbah-simbahé ana ing bumi, ora tau pindhah-pindhah.

Tokoh Dayak Bawanaq besut

  1. Korrie Layun Rampan, Sastrawan.
  2. Yurnalis Ngayoh, Wakil Gubernur Kalimantan Wétan 1998-2003, 2003-2006, Gubernur Kalimantan Wétan 2006-2008

Basa Bawanaq besut

Basa Bawanaq kalebu sajeroning Basa Lawangan kanthi kodhe basa lbx.

Dayak Bawanaq Dayak Paser Indonesia
aro/aruh aroh itu iku
awat awat bantu/membantu ngrewangi
eso aso lagi nembé
balo balo rambut rikma
bayuq bayu baru anyar
bawe bawe cewek/perempuan wadon
belay belay rumah omah
bejagur bejagur berkelahi gelut
boliq boli beli tuku
boyas bias beras wos
bolupm bolum hidup urip
boruk boruk kera/beruk kethèk
botikng boting kenyang wareg
oyat boyat berat abot
butukng buntung perut weteng
bura bura putih putih
danum danum air banyu
dawetn daon daun godhong
dotuq dotu siyang awan
lola dola lidah ilat

Cathetan sikil besut

  1. Michaela Haug, Poverty and Decentralisation in East Kalimantan, Centaurus Verlag & Media KG, ISBN 3-8255-0770-X, 9783825507701.
  2. openlibrary.org Fungsi patung-patung tradhisional suku Dayak Bawanaq (kaundhuh tanggal 5 Agustus 2011)