Perang Vietnam

Perang Vietnam, uga karan Perang Indochina Kapindho, ya iku perang kang dumadi antarané taun 1957 lan taun 1975 ing Vietnam. Perang iki wujud péranganing Perang Dingin.

Perang Vietnam
Péranganing Perang Dingin
Titimangsa 1957 – April 30, 1975 Pernah Asia Kidul-Wétan Asil Kamenangan kolosal Republik Demokratik Vietnam Owah-owahan laladan Manunggalé Vietnam.
Péhak kang perang
Républik Vietnam  Amerika Serikat  Koréa Kidul  Thailand Ostrali  Selandia Baru  Filipina	Républik Dhémokratik Vietnam Front Nasional Kamardikan Vietnam Kidul  Republik Rakyat Cina  Korea Utara
Daya
~1.200.000 (1968)	~520.000 (1968)
Kurban
RV mati: 230.000 cidra: 300.000  Amerika Serikat mati: 58.209 cidra: 153.303  Koréa Kidul mati: 5.000 cidra: 11.000 Ostrali mati: 520	RDV/FNKV mati: 600.000 cidra: 600.000  Republik Rakyat Cina mati: 1.100 cidra: 4.200
Sipil (warga Vietnam): 1.000.000

Rong kubu kang perang ya iku Républik Vietnam (Vietnam Kidul) lan Républik Dhémokratik Vietnam (Vietnam Lor). Amérikah Sarékat, Koréa Kidul, Thailand, Australia, Niu Selan lan Filipina sekuton kaliyan Vietnam Kidul, éwadéné USSR lan Tiongkok njurung Vietnam Lor kang wujud nagara kuminis.

Cacahing kurban kang mati diprakiraaké 280.000 ing pihak Kidul lan 1.000.000 ing pihak Lor.

Perang iki njalari eksodus gedhé-gedhéan warga Vietnam nuju nagara liya, mligi Amérikah Sarékat, Australia lan nagara-nagara Kulon liyané, saéngga ing nagara-nagara mau bisa tinemu komunitas Vietnam kang cukup gedhé.

Sawisé perang iki rampung, kaloro Vietnam mau manunggal taun 1976.

Salah siji kurban paling misuwur saka Perang Vietnam ya iku Kim Phuc

Latar wuri

Vietnam dijajah déning Tiongkok wiwit taun 110 SM nganti mardika taun 938. Sawisé bébas saka wewengkon panjajahan Tiongkok, Vietnam ora mandheg nentang serangan pihak asing.

Ing abad kaping 19, Vietnam dadi wewengkon jajahan Prancis. Prancis nguwasani Vietnam sawisé nglakoni sapérangan perang kolonial ing Indochina wiwit saka taun 1840-an. Ekspansi kakuwasaan Prancis amarga pepénginan kanggo nyaingi kabangkitan Britania Raya lan kabutuhan kanggo ngèntuki asil bumi kaya bumbon crakèn kanggo nggerakaké indhustri ing Prancis kanggo nyaingi panguwasan indhustri Britania Raya.

Samngsa pamaréntahan Prancis, golongan rakyat Vietnam diobong semangat nasionalisme lan péngin kamardikan saka Prancis. Sapérangan pambrontakan dilakokaké déning akèh golongan-golongan nasionalis, nanging upaya iku gagal. Ing taun 1919, samangsa Prajanjèn Versailles dirundhingaké, Ho Chi Minh njaluk bebarengan nggawé perundhingan supaya Vietnam bisa mardika. Panjalukké ditolak lan Vietnam sarta kabèh Indochina terus dadi jajahan Prancis.

Golongan Viet Minh pungkasané olèh panyengkuyung populér lan kasil ngusir Prancis saka Vietnam. Sakwéné Perang Donya II, Vietnam dikuwasani déning Jepang. Pamaréntah Prancis Vichy bekerjasama kaliyan Jepang lan ngeteraké bala nuju Indochina minangka wadyabala kang kuwasa kanthi de facto ing kawasan mau. Pamaréntah Perancis Vichy tetep nglakokaké pamaréntahan kaya biyasa nganti taun 1944 nalika Perancis Vichy tiba sawisé bala sekuthu naklukaké Prancis lan jendral Charles de Gaulle diangkat minangka pamimpin Prancis.

Sawisé pamaréntah Perancis Vichy ambruk, pamaréntah Jepang nggalakaké kebangkitan perobahan nasionalis ing kalangan rakyat Vietnam. Ing pungkasané Perang Donya II, Vietnam diwènèhi kamardikan déning pihak Jepang. Ho Chí Minh bali manèh ing Vietnam kanggé mbébasaken nagarané supaya ora dijajah déning kakuwasaan asing. Panjenengané nampa bantuan golongan OSS (kang bakal malih dadi CIA mengkoné).

Ing pungkasané Perang Dunia II, perobahan Viet Minh sangisoré pimpinan Ho Chí Minh kasil mbébaskan Vietnam saka tangan panjajah, nanging mangsané mung singkat. Pihak Jepang nyekel pamaréntah Prancis lan mènèhi Vietnam sawijining wujud “kamardikan” minangka sabagéan saka rancangan Jepang kanggo "mbébasaké" bumi Asia saka panjajahan kulon. Akèh yasan dipasrahaké dhateng golongan-golongan nasionalis. Nalika Prancis nyoba ngrebut manèh kakuwasan sawisé Jepang takluk, Prancis dilawan déning wadyabala Vietnam ya iku Vietminh. Vietminh diadegaké ing taun 1941 déning parté kuminis lan dibawahi Hồ Chí Minh. Ing sasi Juli 1954, Prancis lan Vietminh napak astani Pasetujon damai Jenewa. Vietminh dadi pamaréntah Vietnam Lor lan golongan Vietnam kang anti kuminis, mligi kaum katulik, "nglompok" ing kidul dibawahi Bao Dai, tilas kaisar Vietnam kang wis dicopot ing taun 1945.

Amérikah Sarékat njurung pamaréntahan anti-kuminis ing Vietnam Kidul, lan wiwit ngirim penasihat militèr kanggo mbiyantu nglatih lan njurung wadyabala Vietnam Kidul. Vietnam Kidul wiwit merangi Viet Cong ing taun 1957. Ing taun1959, Vietnam Lor kanthi gedhèn-gedhènan mbantu Vietcong, lan wiwit nyerang ékan-ékan militèr Vietnam Kidul.

Sapérangan prastawa

• 9 Fèbruari 1965-Pasukan kombat AS sepisanan dikirim menyang Vietnam Kidul.
• 30 Januari 1968-Serangan Tet
• 5 Fèbruari 1968-Peperangan Khe Sanh diwiwiti.
• 11 Fèbruari 1973-Tahanan perang AS sepisanan dibébasaké déning Viet Cong.
• 27 Fèbruari 1973-Persetujuan Damai Paris kanthi resmi mungkasi Perang Vietnam.
• 29 Maret 1973-Pasukan pungkasan Amérikah Sarékat ninggal Vietnam Kidul.

Pranala njaba

• The herbicide Agent Orange has left a lasting legacy on Vietnam
• Virtual Vietnam Archive-Texas Tech University
• The U.S. Army in Vietnam the official history of the United States Army
• Vietnam war timeline comprehensive timeline of the Vietnam War
• War, propaganda, and the médhia: Vietnam
• Vietnam Casualties database searchable by first name, last name and location
• Battlefield Vietnam PBS interactive site
• Vietnam War Bibliography covers online and published resources
• Casualties - U.S. vs NVA/VC
• The Effects of Vietnamization on the Republic of Vietnam's Armed Forces, 1969–1972
• UC Berkeley Library Social Activism Sound Recording Project: Anti-Vietnam War Protests
• Stephen H. Warner Southeast Asia Photograph Collection at Gettysburg College
• American Ethnography – On collecting engraved Zippos from the Vietnam War
• Documents Relating to American Foreign Policy-Vietnam primary sources on U.S. involvement
• Timeline US - Vietnam (1947-2001) in Open-Content project History of US Interventions, by Derek, Mitchell
• Complete text of the Gravel Edition of the Pentagon Papers with supporting documents, maps, and photos
• Sober thoughts on 30 April : The South Vietnam Liberation Front and Hanoi, Myth and Reality Speech by the former Minister of Information of the Republic of Vietnam.