Kadhal kebon
Kadhal kebon, E.multifasciata dhédhé nalika ésuk,
Kuningan, Jawa Barat
Klasifikasi ngèlmiah
Karajan: Animalia
Filum: Chordata
Klas: Reptilia
Ordho: Squamata
Subordho: Sauria
Famili: Scincidae
Génus: Eutropis
Spésies: E. multifasciata
Jeneng binomial
Eutropis multifasciata
(Kuhl, 1820)
Sinonim
Scincus multifasciatus KUHL, 1820
Mabuya multifasciata KUHL, 1820

Kadhal kebon utawa bengkarung biyasa jinis rèptil sikil papat anggota suku Scincidae (kadal-sajati). Diarani kadal kebon, amarga lumrah tinemu ing kebonan.

Ing basa inggris dikenal minangka East India Brown Mabuya, Many-lined Sun Skink utawa Common Sun Skink; déné jeneng ngèlmiahé Eutropis multifasciata, saka garis samar kan ana ing sadawané anak. Sadurungé révisi taksonomi, kéwan kalebokaké ing gènus "pawuhan" Mabuya. Génus Mabuya saiki diwatesi mung kanggo spésiès kang manggon ing Donya Anyar.

Wedharan

besut
 
Kadhal lanang. Saka Darmaga, Bogor
 
Kadhal wadon.

Kadal iki tinemu ing kebon, tegalan lan  sawah. Trengginas lan pawakané lemu kenceng, endhasé kayadéné nyawiji karo gulukang lemu; lan blegeré awak katon kaya balok kethul. Dawané watara 22 cm, punjul separoné wujud buntut.

Awak sisih ndhuwur warna coklat tembaga semu emas, asring uga mawa tutul ireng sadawané awak nyarupa garis ireng pedhot-pedhot. Ing sisih kiwa tengené awak  warna soklat semu ireng utawa soklat tutul putih  (ing kadhal wadon utawa isih enom), utawa  putih semu kuning (kadal lanang). Sisih ngisor awak  warna klawu semu putih utawa kuning.

Sisiking tengah awak kasusun cacah 30-34 larik.[1].

Pakulinan lan sebaran

besut
 
Kadal sing enom.

Kadhal iki seneng mapan ing alas lan papan kang ayom déning wit-witan lan akèh uwuh gegodhongan ing lemah[2]. Asring katon dhédhé nalika ésuk ing dalan limitan, ing pinggiring saluran irigasi utawa ing galengan sawah. Awané  golèk pangan ing papan kang ayom, lan wenginé ndhelik ing ngisor tumpukan uwuh gegodhongan, kayu utawa tumpukan watu.

Kadhal bisa mènèk wit-witan, pèrèngan utawa  témbok kang kasar kang dhuwuré watara 8-10 mèter. Kadhal lanang duwé papan kang dianggep dadi panguwasané, kag banjur direksa saka anané kadhal lanang liya. 

Pangané kadhal wujud manéka warna  gegremet, cacing, precil lan rèptil liya kang luwih cilik kaya ta cecak.

Kadhal kebon sumebar  ing Asia sisih Kidul-wétan  saka India (Assam) nganti China sisih kidul (Hainan, Yunnan) uga tekan Taiwan, Burma, Thailand, Laos, Kamboja, Vietnam, Semenanjung Melayu lan pulo sakiwa tengené, Singapura, Sumatra, Kalimantan, Jawa, Bali, Filipina, Kalimantan, lan Papua.[3]

Rujukan

besut
  1. (ing basa Inggris) Das, I. and G. Ismail. 2001.
  2. Juniarmi, Reszi (Maret 2014). "Kepadatan Populasi dan Distribusi Kadal (Mabuya multifasciata. Kuhl) Di Pulau-pulau Kecil Kota Padang". Jurnal Biologi Universitas Andalas (J. Bio. UA.). 3: 51–56.
  3. (Inggris) Mabuya multifasciata pada The Reptile Database Archived 2007-12-22 at the Wayback Machine.
  • (ing basa Inggris) Annandale,Nelson 1905 Kontribusi kanggo Oriental Herpetology. Suppl. III. Cathetan ing Oriental kadal ing India Museum, karo dhaftar spésies direkam saka British India lan Ceylon. J. Asiat. Pol. Bengal (2) 1: 139-151
  • (ing basa Inggris) warna abu-Abu, J. E. 1853 Nang saka sawatara undescribed spésies reptil diklumpukake déning Dr. Joseph Hooker ing Khassia gunung-Gunung, East Bengal, lan Sikkim Himalaya. Ann. Mag. Nat. Hist. (2) 12: 386-392
  • (ing basa Inggris) Kuhl, H. 1820 Beiträge zur Kenntnis der Amphibien. Ing: KUHL, H.: Beiträge zur Zoologie und Vergleichenden Anatomie. Frankfurt.M. (Hermannsche Buchhandlung): 75-132.
  • (ing basa Inggris) Mausfeld,P.; Vences, M., Schmitz, A. & Veith, M. 2000 Page data ing molekuler phylogeography saka scincid kadal saka génus Mabuya. Mol. Phylogenet. Evol. 17 (1): 11-14
  • (ing basa Inggris) Mausfeld, Patrick & Andreas Schmitz 2003 Molekuler phylogeography, intraspecific jinis lan speciation Asian scincid kadal jinis kelamin Eutropis Fitzinger, 1843 (Squamata: Reptilia: Scincidae): taxonomic lan biogeographic mbek. Org. Warna-warna. Evol. 3: 161-171