Karajan Kahuripan

Karajan Kahuripan dibangun déning Airlangga sing brasil selamat wektu karajan Medang dihancurke karajan Sriwijaya taun 1019 M. Keturunan wangsa Isyana iki dadi raja Kahuripan wektu umuré tesih 16 taun ning Airlangga brasil nyatuake manèh sisa-sisa karajan Medang, malah bisa nguwasani Bali lan Jawa Tengah.

Karya sastra lan candhi

Taun 1035 M ing jaman papréntahan Airlangga, Mpu Kanwa brasil nggubah kitab Arjuna Wiwaha sing diadaptasi saka epik Mahabharata. Kitab iku nyeritaake Arjuna (inkarnasi saka Wisnu). Kitab iki digubah kanggo ngormati Airlangga.

Saliyané kitab Arjuna Wiwaha, carita Airlangga uga ana ing candhi tilas karajan Kahuripan iki yaiku candhi Belahan ing pèrèng gunung Penanggungan.

Kahuripan dadi Jenggala lan Pangjalu

Pewaris tahta Kahuripan yaiku Dewi Kili Suci milih dadi pertapa, akhire karajan Kahuripan dipecah dadi loro yaiku Jenggala kanggo Jayasabha lan Pangjalu kanggo Jayabhaya, kedadeyan pembageyan iku ing taun 963 Saka tujuane kanggo ngindari perang saudara, tugas pembageyan iku diserahke ing pendeta sakti yaiku Arrya Bharad. Arrya Bhadad mbagi karajan nganggo cara sing unik yaiku nggawé aliran banyu ing lemah sing dikucurke saka kendi pusaka. Bates sing digawé pendeta iku kira-kira ing kali Brantas saiki uga gunung Kawi. Riwayat karajan Jenggala akhire cures digabung karo Pangjalu amarga pangeran saka Pangjalu (Kediri) yaiku Kameswara nikah karo putri saka Jenggala yaiku putri Kirana.

Silsilah

Silsilah katurunan prabu Airlangga ora ana cathetan sajarahé saka sumber sajarah sing primer, dadine muncul akèh versi silsilah antarané saka lontar babad Arya sing disimpen ing Gedong Kirtya, Singaraja-Bali, silsilahe yaiku:

• Airlangga
  • Sridewi Kili Endang Suci utawa Dewi Kilisuci sing milih dadi pertapa, sejatine iki sing dadi Ratu amarga keturunan saka permaisuri
  • Jayasabha (karajan Janggala)
    • Sira Aryeng
  • Jayabhaya (karajan Kediri utawa karajan Pangjalu)
    • Aji Dangdang Gendis
    • Siwa Wandira
    • Jaya Kesuma
  • Arya Buru

Ana sumber liya yèn putra Airlangga iku ana 4 yaiku:

• Lembu Amiluhur dadi raja ing Jenggala
• Lembu Amerdadu dadi raja ing Pangjalu
• Lembu Mangarang dadi raja ing Ngurawan
• Lembu Amijaya dadi raja ing Singasari

Urung ana kepastian apa tokoh Lembu Amerdadu iki padha karo tokoh Lembu Amiseno sing uga karan-sebut dadi raja pertama ing karajan Pangjalu utawa karajan Daha.

Karajan Medang > Karajan Kahuripan > Karajan Jenggala lan Karajan Pangjalu

Krajan ing Jawa
0-600 (Hindu-Buddha Mataram Kuna): Salakanagara | Tarumanagara | Galuh | Sundha | Kalingga 600-1500 (Hindu-Buddha): Mataram Kuna, Kahuripan, Janggala, Pangjalu, Singhasari, Majapahit, Pajajaran, Blambangan 1500-saiki (Islam): Demak, Pajang, Banten, Cirebon, Sumedang Larang, Mataram Enggal, Surakarta, Ngayogyakarta, Mangkunagaran, Pakualaman