Betutu
Iwak betutu, Oxyeleotris marmorata
saka Kali Cihideung, Darmaga, Bogor
Klasifikasi ngèlmiah
Karajan: Animalia
Filum: Chordata
Klas: Actinopterygii
Ordho: Perciformes
Famili: Eleotridae
Génus: Oxyeleotris
Spésies: O. marmorata
Jeneng binomial
Oxyeleotris marmorata
Bleeker, 1852

Betutu (Oxyeleotris marmorata) iku jeneng sajinis iwak banyu tawa. Sanadyan wis rada arang sing ukuran gedhé, iwak sing nyebar ing Asia Kidul-wétan nganti Kapuloan Nusantara iki disenengi para pemancing amarga betotan (tarikan)né sing kuwat lan ujug-ujug.

Jeneng liya ing tlatah Indonésia ya iku bakut, bakutut, belosoh (jeneng umum), boso, boboso, bodobodo, iwak bodho, gabus bodho, ketutuk, iwak malas, iwak hantu lsp. Sajeroning basa Inggris karan marble goby utawa marble sleeper, ngarujuk maranga pola-pola warna ing awaké sing sarupa watu marmer semu abang.

Pangenalan

besut
 
Sisi atas ikan betutu

Iwak sing awaké cilik nganti sedheng kanthi endhas gedhÉ. Dawaning awak (SL, standard length) maksimum nganti watara 65 cm[1], nanging akèh-akèhé mung watara 20–40 cm utawa kurang. Awarna abang bata pudhar, kacoklatan utawa semu ireng, kanthi pola-pola peteng simètris ing awaké. Tanpa bercak bunder (ocellus) ing pangkal buntuté.[2]

Sirip dorsal (geger) sing pérangan ngarep ana enem jari-jari sing atos (eri); lan sing sisih mburi kanthi siji eri lan sanga jari-jari sing empuk. Sirip anal kanthi siji eri lan 7–8 jari-jari empuk. Sisik-sisik ing tengah geger, sakaimburi endhas nganti pangkal sirip dorsal (predorsal scales) ana 60–65 iji. Sisik-sisik ing pinggir awak, ing sadawaning gurat sisih (lateral row scales) ana 80–90 iji.[2]

Kaya kacetha saka jenengé, iwak iki kesèd obah, kepara meneng waé ing dhasar banyu, sanadyan diusik. Mung ing wayah wengi betutu rada aktif, mburu urang, iwak-iwak cilik, yuyu, utawa siput banyu. Iwak betutu tinemu ing kali-kali ing pérangan sing lindhuk, rawa, wadhuk, saluran banyu utawa got.[1]

Panyebaran

besut

Betutu nyebar ing Asia Kidul-wétan: Thailand, Vietnam, Brunei Darussalam, Kamboja, Laos, Ujung Malaya, Filipina, lan ing Indonesia: Sumatra, Kalimantan, Sulawesi lan Maluku.[1][2] Ditemoni uga ing Jawa.[3] Diintroduksi menyang Singapura, Taiwan, Cina, lan manawa uga menyang Fiji.[1]

Iwak betutu disenengi minangka iwakn pancingan lan iwak konsumsi. Dagingé rasa énak lan lembut.

Rujukan

besut
  1. a b c d Oxyeleotris marmorata, Marble goby pada laman FishBase.org, diakses 25/04/2008
  2. a b c Kottelat, M., A.J. Whitten, S.N. Kartikasari, dan S. Wirjoatmodjo. 1993. Ikan Air Tawar Indonesia Pérangan Barat dan Sulawesi. Periplus dan Proyek EMDI KMNKLH. Jakarta. p.186
  3. Soewardi, K. 2006. Studi Beberapa Aspek Biologi Reproduksi Ikan Betutu (Oxyeleotris marmorata Bleeker) di Sungai Cisadane dan Waduk Saguling, Jawa Barat. Jurnal Natur Indonesia 8 (2): 105 – 113. Abstract Archived 2006-08-21 at the Wayback Machine..

Pranala njaba

besut