Kapustakan Djawi

Kapustakan Djawi punika buku pratélan sastra Jawi anggitanipun R. M. Ng. Prof. Dr. Poerbatjaraka. Buku puniki kacithak wonten ing warsa 1952. Lajeng salinan ing basa Indonésia dipunyasakaken déning Tardjan Hadidjaja ing warsa 1952. Buku punika ringkes dados cocog kanggé introdhuksi sajarah sastra Jawi saha saé basanipun.

Isi

Ing buku punika Poerbatjaraka ngwedharaken sajarah sastra Jawi. Sajarah sastra Jawi kapérang wonten ing pitung jinis ingkang ugi saged dipunanggep pitung jaman:

Serat-serat Jawi Kina ingkang golongan sepuh mawi sekar ageng utawi kakawin saha gancaran
Serat-serat Jawi Kina ingkang mawi sekar kakawin
Serat-serat Jawi Kina ingkang kagolong enèm, ugi taksih mawi sekar kakawin
Serat-serat mawi basa Jawi Tengahan gancaran
Kidung utawi serat mawi sekar tengahan
Serat-serat jaman Islam awal
Serat-serat saking jaman Surakarta

Sedayanipun kirang langkung wonten 80 (wolung dasa) serat-serat Jawi ingkang kawedhar wonten ing buku punika. Ing andhap inggih serat-serat ingkang dipunamot ing buku puniki:

Serat-serat Jawi Kina ingkang golongan sepuh mawi sekar ageng utawi kakawin saha gancaran

Serat Canda-amarga
Ramayana
Sang Hyang Kamahâyanikan
Kakawin Brahmandapurana
Agastyaparwa
Uttarakand.a
Mahabharata ing basa Jawi kina
Kunjarakarna
Arjunawiwaha
Kresnayana
Sumanasantaka
Smaradahana
Bhomakawya
Bharatayuddha
Hariwangsa
Gatotkacasraya
Wretasancaya
Lubdhaka

Serat-serat Jawi Kina ingkang mawi sekar kakawin

Serat-serat Jawi Kina ingkang kagolong enèm, ugi taksih mawi sekar kakawin:

Tantu Panggelaran
Calon Arang
Tantri Kamandaka
Korawasrama
Pararaton

Kidung mawi basa Jawai Tengahan

Nawaruci (Déwa Ruci)
Kidung Sudamala
Kidung Subrata
Panji Angrèni
Serat Sri Tanjung

Serat-serat jaman Islam awal

Het boek van Bonang
Een Javaans Geschrift uit de 16e eeuw
Suluk Sukarsa
Koja Jajahan
Suluk Wujil
Suluk Malang Sumirang
Nitisruti
Nitipraja
Serat Séwaka
Serat Ménak
Serat Rengganis
Serat Manik Maya
Serat Ambiya
Serat Kandha

Serat-serat saking jaman Surakarta

Serat Bratayuda
Serat Panitisastra
Serat Arjunasastra utawi Lokapala
Serat Darmasunya
Serat Dewaruci
Serat Ménak
Serat Ambiya Yasadipuran
Serat Tajusalatin
Serat Cebolèk
Serat Babad Giyanti
Serat Sasasanasunu
Serat Wicara Keras
Serat Paramayoga
Serat Jitapsara
Serat Pustakaraja
Serat Cemporèt
Babad Prayut
Babad Pakepung

Basa saha pasang aksara (éjaan)

Kapustakan Djawi dipunserat déning Poerbatjaraka mawi basa Jawi krama. Anggitanipun sarta leléwanipun basa saé sanget. Anggènipun nyerat kathah ngagem tetembungan Walandi ingkang sampun dipunserap ing basa Jawi kados ta tembung 'pretal'^[1] kaliyan ugi tetembungan Walandi ingkang dèrèng dipunserap kados ta Inleiding (1952:158)^[2].

Buku punika seratanipun mawi pasang aksara utawi éjaan Jawi lawas ingkang mèmper kaliyan Ejaan Soewandi kanggé basa Indonesia. Dados /u/ dipunserat [u], /c/ dipunserat [tj] saha /j/ dipunserat [dj]. Aksara 'dha' saha 'tha' dipunserat d. saha t. (d lan t mawi titik saandhapipun). Swanten pepet kaliyan taling dipunbèntenaken. Pepet dipunserat ĕ (e mawi caping) lan taling dipunserat e nglegena.

Resènsi

Buku punika saé kanggé introdhuksi ing sajarah sastra Jawi. Pak Poerbatjaraka sampun maos saha ndamel ringkesan padhet wolung dasa (80) serat-serat mawi basa Jawi. Nanging isinipun ringkesan radi cekak-cekak. Lajeng ing pepintenan pérangan pak Poerbatjaraka ugi mlebetaken opini pribadi, kados ta kritikipun marang Ki Ranggawarsita.

Rujukan

↑ Pertal punika saking basa Walandi vertaal utawi vertalen. Tegesipun punika jarwa utawi alih basa
↑ Inleiding punika tegesipun panganter utawi pengantar ing basa Indonesia

Pratélan kapustakan

R. M. Ng. Prof. Dr. Poerbatjaraka-1952 – Kapustakan Djawi. Djakarta/Amsterdam: Djambatan.

[1] Pertal punika saking basa Walandi vertaal utawi vertalen. Tegesipun punika jarwa utawi alih basa

[2] Inleiding punika tegesipun panganter utawi pengantar ing basa Indonesia

[1]

[2]