Iris (mitologi)

Wonten ing mitologi Yunani, Iris (Grikenlan: Ἴρις) inggih punika dewi lan personifikasi saking kluwung ^[1] ugi kalebet utusanipun para déwa. Nalika srengéngé nyawijikaken bumi lan langit, Iris ngubungaken para déwa kaliyan manungsa. Iris saged obah wonten ing angin ingkang rikat saking satunggaling pucukipun donya marang pucuk donya sanèsipun, dhateng sagara ingkang jero, lan ing sajeroning lemah.

Wonten ing mitologi

Iris, déning Luca Giordano

Miturut Theogonia karya Hesiodos, Iris punika putri saking Thaumas lan nimfa Elektra, satunggaling Okeanid. Sedhèrèkipun ing antawisipun punika para Harpi, Aello lan Okypete.

Wonten ing Illiad karya Homeros, Iris asring dipunsebat minangka utusan para déwa. Nanging Iris boten medal wonten ing Odisseia, peran mau dipunisi déning Hermes. KadosHermes (ugi kawéntar minangka Merkurius), Iris mbeta tongkat Kadukeus utawi tongkat bersayap. Awit saking prentahipun Zeus, raja para déwa, iris mbeta toya saking lèpèn Stiks ingkang kaginakaken kanggé damel saré tiyang ingkang damel sumpah palsu. Iris punika dewi laut lan langit, Piyambakipun ugi kagambaraken minangka awan ingkang nyamektakaken toya kanggé damel benaning donya miturut personifikasinipun minangka kluwung.

Iris kagarwa Zefiros, déwa angin barat. Miturut Dionisaka karya Nonnos, Iris gadhah laré anama Pothos lan Hydaspes punika sedhèrèkipun Iris. Wonten ing Euripides, Iris medal kaliyan sang kegilaan, ngutuk Herakles ingkang sampun matèni tigang laré lan garwanipun, Megara.

Wonten ing sapérangan cathetan, iris punika kembaranipun saking Titan wanita Arkhe, ingkang kagabung kaliyan para Titan minangka dewi ingkang mbeta pesen nalika Titanomakhia, ndadosaken mungsuh kaliyan Iris. Kacariyosaken Iris gadhah swiwi emas, déné Arkhe gadhah swiwi ingkang manéka warni. Arkhe ugi kesah dhateng kluwung sinambi mbeta pesen saking para déwa kanggé manungsa. Nalika Perang Titan, Zeus nyuwek swiwi warni Arkhe minangka bebungah nikahan kanggé Thetis, lajeng dipunparingaken dhateng putranipun, Akhilles lan dipun-ginakaken wonten ing suku. Awit saking punika, Akhilles kadang kala dipunwasatni podarkhes, utawi "kaki dengan sayap Arkhe".

Jejuluk

Iris gadhah kathah gelar lan jejuluk, kalebet Khrysopteron (bersayap emas), Podas ôkea (kaki cepat) utawi Podênemos ôkea (kaki secepat angin), lan Thaumantias utawi Thaumantos (Putri Thaumas, yang menakjubkan). Kanthi jejuluk Aellopus (Αελλόπους) Iris kagambaraken cepetipun kados angin badai. Iris ugi nyiram awan-awan ngginaken kendhi ingkang isinipun toya saking sagara.

Tampilan

Iris dipungambaraken minangka kluwung, utawi satunggaling priyantun èstri enèm ingkang gadhah swiwi. Minangka satunggaling dewi, Iris punika dewi ingkang wonten gegayutanipun kaliyan komunikasi, pesen ^[2], lan kluwung.

Wonten ing donya ingkang modern

Wonten ing basa

Tembung iridescence (permainan warna) asalipun saking nama dewi mau.
"Arco iris" lan "arco-íris" inggih punika tembung kanggé kluwung" wonten ing Basa Spanyol lan Basa Portugis.

Nama

Asteroid 7 Iris dipunparingi nama dhedhasar nama dewi Iris.

Wonten ing seni

Nalika taun 1946, Iris dipungambaraken wonten ing prangko ing Perancis.

Wonten ing kisah fiksi

Iris medal wonten ing drama William Shakespeare, The Tempest (1611).
Iris medal wonten ing filem Disney, Fantasia.
Iris punika tokoh wonten ing seri novèl Percy Jackson and The Olympians anggitanipun Rick Riordan.
Wonten ing dolanan video Golden Sun: The Lost Age, Lufia II: Rise of the Sinistrals, lan "Scarecrowsfield" wonten tokoh ingkang pikantuk inspirasi saking dewi Iris.
Iris medal wonten ing drama The Love of the Nightingale karya Timberlake Wertenbaker.

Cathetan suku

↑ Makhluk legenda mitos (dipunakses tanggal 4 Fèbruari 2013).
↑ [1], Déwa dan Dewi dalam mitologi Yunani (dipunakses tanggal 4 Fèbruari 2013).

Pranala njawi

Theoi: Iris
Mythography: Iris Archived 2009-03-28 at the Wayback Machine.
God Checker: Iris

[iris1-1] Makhluk legenda mitos (dipunakses tanggal 4 Fèbruari 2013).

[iris2-2] [1], Déwa dan Dewi dalam mitologi Yunani (dipunakses tanggal 4 Fèbruari 2013).

[1]

[2]